Wat is supply chain management?

Supply chain management draait uiteindelijk puur en alleen om het creëren van maximale klantwaarde tegen het voor de klant en organisatie acceptabele kosten. Het gaat om zowel waarde creëren als verspilling reduceren. De essentie is dus dat samenwerking binnen organisaties en ketens leidt tot optimale efficiency en een hoge klantwaarde.

Definitie van Supply Chain Management

Supply chain management is een breed begrip dat op verschillende manieren wordt gehanteerd. Wij hanteren de volgende definitie:

“Supply chain management is het managen van een netwerk van entiteiten, zowel binnen de organisatie als tussen organisaties, waarmee de voorwaartse en retourstroom van producten en diensten, geld en informatie vanaf de originele producent tot en met de eindconsument wordt gefaciliteerd met als doel om zowel klantwaarde te creëren als een efficiëntieverbetering in het gehele netwerk te realiseren.”

 

1. Managen van een netwerk van entiteiten: In plaats van dat iedere ketenpartij zichzelf optimaliseert (hetgeen vaak leidt tot suboptimalisatie of een opslingereffect), zorgt de regie- functie van supply chain management ervoor dat de acties van de verschillende entiteiten op elkaar zijn afgestemd.
2. Binnen en tussen organisaties: Supply chain management gaat zowel over de interne afstemming tussen de verschillende bedrijfsonderdelen (afdelingen of business-units) als over de externe afstemming tussen de eigen organisatie en de andere schakels in de waardeketen.
3. Vanaf originele producent tot consument: een supply chain bestrijkt de hele keten vanaf de originele producent, ofwel de toeleverancier van grondstoffen, tot en met de eindconsument. Dit noemen we de end-to-end supply chain.
4. Voorwaartse en retourstroom: Een supply chain is geen eenrichtingsverkeer. Ook de retourstromen op het gebied van producten, diensten, informatie en geld zijn nadrukkelijk onderdeel van supply chain management.
5. Klantwaarde: Het uitgangspunt van een supply chain is primair de klantwaarde; het door de organisatie of keten leveren van producten en/of diensten waarvoor de klant bereid is te betalen. Klantwaarde wordt in essentie bepaald door het verschil tussen het nut dat een klant aan het product toekent en wat de klant daarvoor moet opgeven (de prijs voor het product, maar ook andere inspanningen die nodig zijn). Een effectieve keten is een keten waarin alle processen erop gericht zijn die klantwaarde te optimaliseren.
6. Efficiëntie: producten of dienstverlening genereren met een optimale inzet van arbeid, materialen en kapitaal.

3 fasen van Supply Chain Management

De definitie laat zien dat supply chain management een integrale managementfilosofie is, die de hele bedrijfsvoering raakt, van inkoop tot en met retouren. Toch wordt de term nog vaak gebruikt als synoniem voor een afdeling of een functie. Dat is begrijpelijk, want vaak begint de ontwikkeling daar wel. In de ontwikkeling van supply chain management zijn grofweg drie fasen te onderscheiden.

1. Functie: Wanneer een bedrijf zich realiseert dat er kostenbesparing mogelijk is door processen in de keten beter op elkaar aan te sluiten, richt het vaak eerst een afdeling supply chain management op. Deze afdeling heeft een sterke focus op efficiëntieverbetering en houdt zich vooral bezig met een optimale aansturing van inkoop, planning, productie en logistiek binnen de organisatie. Een supply chain manager stuurt de afdeling aan.
2. Regisseur van waarde: Wanneer een bedrijf beseft dat het ook meer waarde kan creëren door processen zodanig in te richten dat de klantwaarde hoger wordt, is meer samenwerking nodig met onder andere Marketing, Sales en Finance. Strategische plannen worden besproken en op elkaar afgestemd. Vaak is dit het moment dat een Supply Chain Directeur wordt aangesteld om de afstemming daarvan te regisseren en de dialoog tussen de verschillende functies te faciliteren. De manier waarop dit kan plaatsvinden, komt verderop uitgebreider aan bod.
3. Externe ketensamenwerking: Wanneer het bedrijf ook met externe partners gaat samenwerken, kun je spreken van echte ketensamenwerking, ofwel supply chain management in de meest volwassen vorm. Die externe samenwerking start vaak bij leveranciers, waarmee afspraken gemaakt worden over instrumentele aspecten zoals leversnelheid, het aanhouden van voorraden of het samenwerken aan vraagvoorspellingen. Een verdergaande samenwerking is gezamenlijke productontwikkeling, dat het primaire product kan betreffen of zaken zoals verpakkingen of service. In de ideale situatie werkt een bedrijf ook samen met klanten aan het onderzoeken van de klantwensen en richt het de hele keten in om optimale waarde te realiseren. Er kunnen zelfs samenwerkingsverbanden gestart worden met producenten van aanverwante producten om samen het aanbod richting de markt te verbeteren.

Om te groeien in volwassenheid in de keten is cultuur erg belangrijk, namelijk een cultuur die gericht is op samenwerking en vooruitgang. Een cultuur die gericht is op korte termijn winsten en sterk hiërarchisch is, maakt dat Supply chain verbeteringen lastig te implementeren zijn.

Waarom supply chain management?

De wereld kenmerkt zich door toenemende VUCA:

• Volatility
• Unertainty
• Complexity
• Ambiguity

Een organisatie die zich beweegt in de dynamische wereld van vandaag moet continu voeling hebben met de wereld om haar heen en in staat zijn om daarop in te spelen. Dat vergt samenwerking. Met klanten, met leveranciers en andere stakeholders. Dat is de beste basis om waarde te creëren, om onderscheid en concurrentievoordeel te bereiken en om de bedrijfsdoelstellingen waar te maken. Die samenwerking is bij uitstek het domein van supply chain management, dat samenwerking op een strategische wijze organiseert.

Agile supply chain

Een agile supply chain is een wendbare keten die in staat is om trends en signalen uit de markt op te vangen en te vertalen naar de business. Er is vertrouwen nodig tussen ketenpartners waardoor zij informatie uitwisselen. Enerzijds is dat gestandaardiseerde data over zaken zoals productkenmerken, orders, verkopen en voorraden, waarmee processen verbeterd worden. Anderzijds is het informatie over marktontwikkelingen en klantwensen om daarmee gezamenlijk het aanbod optimaal af te stemmen op de vraag. De samenwerkingsverbanden zijn zo sterk, dat er snel geschakeld en bijgestuurd kan worden. Op deze manier bereiken de ketenpartners gezamenlijk een duidelijk onderscheid in de markt, dat zich vertaalt in concurrentievoordeel en positieve resultaten. Deze worden op een redelijke manier verdeeld tussen de ketenpartners.

Interne- en externe supply chain

De supply chain strekt zich uit van het bedrijf dat de ruwe input levert tot aan de uiteindelijke eindgebruiker van het product; van ‘koetje tot toetje’. Supply chain management betreft de stromen van informatie, services, goederen en geld door deze keten. Daarbij kun je een onderscheid maken tussen de interne en externe supply chain:

• De interne supply chain bevindt zich binnen de organisatie en is vooral gerelateerd aan inkoop, productie, opslag en verkoop.
• De externe supply chain is alles buiten uw organisatie en is vooral gerelateerd aan leveranciers, klanten en andere stakeholders.

De supply chain management activiteiten betreffen dus functies binnen en buiten de organisatie. Processen worden horizontaal ingericht, over de verschillende functies heen. Dit kan voor uitdagingen zorgen. Met name de communicatie tussen verschillende niveaus en afdelingen is een punt dat veel aandacht behoeft.

Supply chain als regisseur van waarde

Wanneer je supply chain management ziet als managementmethode, dan heeft het twee rollen.

1. Enerzijds is het de operationele functie die ervoor zorgt dat alle processen in de keten, van inkoop tot en met retouren, zo effectief en efficiënt mogelijk verlopen, ook wel bekend als het rijtje plan, source, make, deliver, tegenwoordig vaak aangevuld met service. In een gemiddelde organisatie wordt deze functie ingevuld door de supply chain manager.
2. Anderzijds is er de strategische rol van de supply chain manager of directeur als regisseur van waarde. Die gaat altijd uit van het creëren van de optimale klantwaarde tegen zo laag mogelijk kosten. Daartoe zal hij continu in contact staan met de andere strategische functies in het bedrijf, om een optimale afweging te maken die leidt tot het beste resultaat voor het bedrijf én de keten. Zijn methode start bij de overtuiging dat samenwerken meer oplevert dan individueel optimaliseren en dat daarvoor vertrouwen, informatie en een sterke focus op een gezamenlijk doel nodig is.

Wat levert Supply Chain Management op?

Hoe meer een keten intern en extern op elkaar is ingespeeld, hoe hoger de voordelen. Organisaties die deel uitmaken van geïntegreerde ketens scoren een hogere klanttevredenheid, kunnen daadwerkelijk ecologische en sociale duurzaamheid realiseren, spelen sneller in op innovaties, kunnen sneller en flexibeler leveren en kampen met minder voorraad- en faalkosten. Kortom: de kwaliteit van producten en diensten gaat omhoog, de kosten dalen, dus het rendement stijgt.

Wanneer ketenpartners goed op elkaar zijn afgestemd en informatie delen, is het bovendien makkelijker om alert en wendbaar te reageren op ontwikkelingen in de markt of deze zelfs voor te zijn. Daarmee levert supply chain management een belangrijke bijdrage aan het verkrijgen van duurzaam concurrentievoordeel van organisaties en ketens.

De ontwikkeling van supply chain management in Nederland

Om de toepassing supply chain management te stimuleren, onderneemt BLMC verschillende initiatieven.

• Het boek ‘Regisseer de keten’ geschreven door Jack van der Veen (hoogleraar supply chain management Nyenrode Business Universiteit) en Michel van Buren (Algemeen directeur BLMC) laat zien hoe je de visie van supply chain management als strategische managementmethode implementeert.
• De Nationale Supply Chain Monitor is een tweejaarlijks onderzoek van BLMC in samenwerking met Nyenrode Business Universiteit. Het meet in hoeverre supply chain management wordt toegepast en wat er nodig is om de ontwikkeling te stimuleren.
• Het Supply Chain Excellence Leadership Platform (SCELP) is in 2012 opgericht door prof. dr. Jack van der Veen van Nyenrode Business Universiteit en Michel van Buren van BLMC. De voorhoede in supply chain management komt hier samen om het vak verder te ontwikkelen.

Meer weten? Lees Regisseer de keten

Hoogleraar Jack van der Veen en businessconsultant Michel van Buren laten in ‘Regisseer de keten’ zien wat de succesfactoren van supply chain management zijn en hoe je het organiseert. Tal van openhartige cases laten zien hoe toonaangevende bedrijven succes boeken door intern en extern samen te werken.

Bestel Regisseer de keten bij managementboek