Trend: voorraden stijgen over hele linie, is dat erg?

Als je de hele dag met cijfers bezig bent, gaan zaken opvallen. Zo zie ik in mijn financiële analyses dat in ontwikkelde markten voorraden gemiddeld stijgen. Een gruwel voor de meeste supply chain managers, maar is het wel zo erg? Wat zeggen zulke cijfers en wat betekent het voor jouw bedrijf?

Bij BLMC doe ik financiële analyses van supply chains. Om deze te benchmarken, hebben we toegang tot een aantal openbare databases, daarnaast houden we de supply chain pers en de financiële media bij en bestuderen we voor klantspecifieke analyses de jaarverslagen van bedrijven waarmee ze concurreren. Daardoor gaan ook algemene patronen opvallen – waar jij je voordeel mee kunt doen.

Cijfers reflecteren strategie

In het algemeen zie je dat cijfers de uitgevoerde strategie van een bedrijf reflecteren, dat blijkt bijvoorbeeld uit de voorraadposities. Als een bedrijf een klantwaardegerichte strategie uitvoert, zal het in het algemeen een breed en/of diep assortiment hebben en klanten snel willen beleveren; twee factoren die doorgaans leiden tot hogere voorraden. Een op prijs en kosten gerichte strategie zal ernaar streven om voorraden juist laag te houden – dit kan tot minder service leiden, maar dat is in een prijsgerichte markt minder erg.

Succes vergroten

Het doel van een Financiële Supply Chain Analyse is te bepalen hoe je het succes van jouw supply chain kunt vergroten. Omdat je strategie bepaalt wat het gewenste succes is, kijken we altijd naar supply chain kengetallen in relatie tot jouw strategie. Twee voorraad-KPI’s komen altijd aan bod: de voorraadwaarde (absoluut getal) en de omzetsnelheid van de voorraad (relatief getal: kosten van de omzet gedeeld door gemiddelde voorraad). Als de voorraadwaarde hoog is en de omzetsnelheid van de voorraad relatief laag, past dat prima bij een bedrijf dat gaat voor customer intimacy of product leadership (klantwaardegerichte strategieën). Gaat een bedrijf voor cost leadership (concurreren op prijs), dan zijn die cijfers ongunstig – voorraden kosten geld en bij een prijsvechtersmarkt horen lage voorraden en hoge omzetsnelheden.

Het omgekeerde geldt natuurlijk ook: als je het moet hebben van klantwaarde, mogen daar best wat kosten of kapitaalbeslag tegenover staan, indien dat de klantwaarde ten goede komt. In traditionele bedrijven zie je nog wel eens dat de supply chain afdeling een strenge KPI heeft op voorraden; ga je strategischer kijken, dan kan het wenselijk zijn om die KPI verfijnder te formuleren. Natuurlijk wil je voorraden zo optimaal mogelijk houden, maar als je klanten behoudt doordat je met hogere voorraden same-day-delivery kunt garanderen, is er wat voor te zeggen om voorraden te verhogen. Daar staan immers inkomsten en klantbehoud tegenover. Getallen staan nooit op zichzelf, ze hangen altijd samen.

Nieuwe groeistrategieën

Wat ook opvalt: we zien tegenwoordig cijfers die zo’n tien, twintig jaar geleden nog ondenkbaar waren. Nieuwe bedrijven met innovatieve businessmodellen, zoals het Nederlandse Picnic, Ace & Tate of Thuisbezorgd hebben grote omzetten en groeien als kool maar zijn voor langere tijd verliesgevend. Ace & Tate bijvoorbeeld, bestaat sinds 2013 en had in 2019 de eerste winstgevende maanden. Zulke bedrijven investeren veel in technologie, klantwaarde en interactie met klanten, met als strategie de dominante partij in de markt te worden. Een strategie van ‘winner takes all’. Zou je alleen naar de kale cijfers kijken, dan staan deze bedrijven er niet goed voor en kun je als gevestigde concurrent concluderen dat het allemaal wel meevalt. Kijk je echter naar het hele plaatje, dan zie je een flink geïnvesteerd vermogen van investeerders die groot vertrouwen hebben in deze aanpak en niet zullen rusten voordat hun investering inderdaad de winnaar in de markt is.

Voorraden stijgen

Er valt nog iets anders op. Hoewel er nog steeds een flink verschil zit tussen kostengerichte en klantwaardegerichte bedrijven, zien we over de hele linie de omzetsnelheid van de voorraden van bedrijven dalen. De omzetsnelheid van de voorraden in de food is bijvoorbeeld in tien jaar gedaald van 5,5 naar 4,6 en in consumentengoederen van 3,4 naar 2,6, blijkt uit onderzoek uit 2021 onder 2.300 bedrijven wereldwijd. Hoe kan dat? Ketens zijn in de afgelopen decennia immers meer verbonden geraakt, dankzij ICT en communicatiestandaarden kan er beter en sneller besteld worden en werden buffers verlaagd. Toch stijgen de voorraden.

In de eerste plaats lijkt het erop dat bedrijven weer meer veiligheidsvoorraden aanleggen omdat juist door die nauwe verwevenheid van ketens een probleem ergens in de keten zich sneller verspreidt. De sterke globalisering versterkt dat effect. In een recent rapport van McKinsey is te lezen dat een bedrijf gemiddeld elke 3,7 jaar met een serieuze verstoring te maken krijgt die minstens een maand duurt, met grote financiële consequenties. De blokkade van het Suez-kanaal door de tanker Ever Given in maart 2021 was hiervan een goed voorbeeld. En niet te missen: de coronapandemie leidde op veel plekken tot bijzondere verstoringen, bijvoorbeeld in de markt voor computerchips en hout, waar snel tekorten ontstonden.

In de tweede plaats hebben de hogere voorraden te maken met het feit dat assortimenten gemiddeld gezien uitbreiden, ook bij bedrijven die een cost leadership strategie hanteren. Kijken we naar industriële producenten, dan zit er nog wel een factor tien tussen een cost leader en een zeer klantwaardegericht bedrijf. Maar waar de cost leader vroeger 100 producten in het assortiment had, zijn dat er nu 200-300. En waar de specialist 1.000 producten maakte, zijn dat er nu misschien wel 2.000-3.000. Consumenten (en b2b-klanten) verwachten meer keuze, ze hebben via internet toegang tot meer aanbieders en producenten móeten wel uitbreiden om in de markt te blijven en zich te blijven onderscheiden.

Overigens is er tijdens corona een flinke knik in die cijfers gekomen; in de lockdownperiode zijn veel aanbieders hun assortiment juist gaan versoberen – ook een manier om schokken op te vangen – en we kunnen nog niet zien wat de effecten daarvan op de langere termijn zijn.

Duurzaamheid en voorraad

Een minder voor de hand liggende reden van de hogere voorraden is de toenemende aandacht voor duurzaamheid. Met name het vervoer speelt hierin een grote rol: kleine hoeveelheden per vliegtuig vervoeren, belast het klimaat meer dan grotere hoeveelheden per schip. Bedrijven die hier een duurzame keuze maken, kunnen dus te maken krijgen met hogere voorraden. Ook andere maatschappelijke keuzes kunnen tot hogere voorraden leiden, zoals Tony’s Chocolonely’s cijfers laten zien. Zij geven koffiecoöperaties zekerheden over afnemen van bepaalde hoeveelheden en dat zie je terug op de balans.

Hogere voorraden zijn dus zeker geen slechte zaak, het hangt er vooral vanaf wat je strategie is. Zo zijn we terug bij het begin van dit artikel: cijfers zeggen op zichzelf niets. Ze krijgen betekenis in relatie tot jouw strategie, je markt en je concurrenten. Hoe staat het met jouw voorraden? En met je andere cijfers? Heb je een idee of dat ‘goed’ of ‘gemiddeld’ is? Zitten er nog verbetermogelijkheden in en waar zitten die dan? Daar kom je achter door een Financiële Supply Chain Benchmark (ten opzichte van je concurrenten) en een Financiële Supply Chain Analyse (ten opzichte van je strategie en uitgezet in de tijd) te maken.

Wil je weten wat een Financiële Supply Chain Benchmark of een Financiële Supply Chain Analyse voor jouw bedrijf kunnen betekenen? Lees dan hier verder of neem direct contact met mij op, ik vertel graag meer.